Ο Τραμπ κανονίζει συνάντηση Ζελένσκι–Πούτιν ενώ οι Ευρωπαίοι πιέζουν για αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν έχει συμφωνήσει να πραγματοποιήσει κατ’ ιδίαν συνομιλίες με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι για να συζητηθεί μια ειρηνευτική συμφωνία στην Ουκρανία, σύμφωνα με τον Ντόναλντ Τραμπ και Ευρωπαίους ηγέτες, αν και η Μόσχα δεν έχει επιβεβαιώσει τη συνάντηση.
Όπως αναφέρει ο Guardian, η πιθανή πρόοδος ήρθε μετά από μια ημέρα τεταμένης διπλωματίας στον Λευκό Οίκο, όπου ο Τραμπ απέκλεισε κατάπαυση του πυρός, ενώ ο Ζελένσκι και οι σύμμαχοί του πίεζαν για αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας ως μέρος μιας μακροπρόθεσμης συμφωνίας. Ο Ουκρανός πρόεδρος δήλωσε ότι, κατόπιν των συνομιλιών, οι εγγυήσεις ασφαλείας για το Κίεβο θα «πάρουν μορφή» εντός 10 ημερών.
«Στο τέλος των συναντήσεων, τηλεφώνησα στον Πρόεδρο Πούτιν και ξεκίνησα τις διαδικασίες για μια συνάντηση, σε τοποθεσία που θα καθοριστεί, μεταξύ του Προέδρου Πούτιν και του Προέδρου Ζελένσκι», έγραψε ο Τραμπ στην πλατφόρμα Truth Social, προσθέτοντας ότι θα ακολουθήσει τριμερής συνάντηση με τη συμμετοχή και του ίδιου.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ και ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς φάνηκαν να επιβεβαιώνουν τη συνάντηση. Ο Μερτς είπε στους δημοσιογράφους: «Ο Αμερικανός πρόεδρος μίλησε τηλεφωνικά με τον Ρώσο πρόεδρο και συμφώνησαν να γίνει συνάντηση μεταξύ του Ρώσου προέδρου και του Ουκρανού προέδρου μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες».
Ωστόσο, ο καγκελάριος προειδοποίησε: «Δεν γνωρίζουμε αν ο Ρώσος πρόεδρος θα έχει το θάρρος να παραστεί σε μια τέτοια σύνοδο. Συνεπώς, χρειάζεται πειθώ». Από την πλευρά του, ο Πούτιν είπε ότι είναι ανοικτός στην «ιδέα» άμεσων συνομιλιών με την Ουκρανία, μιλώντας τηλεφωνικά με τον Τραμπ, σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο Tass, αλλά δεν υπήρξε επιβεβαίωση ότι η συνάντηση θα πραγματοποιηθεί.
Νωρίτερα, ο Ζελένσκι είχε δηλώσει ότι η Ουκρανία είναι έτοιμη να συναντηθεί με τη Ρωσία «σε οποιαδήποτε μορφή» και ότι τα εδαφικά ζητήματα θα συζητηθούν διμερώς με τον Ρώσο πρόεδρο. Η συνάντηση της Δευτέρας έγινε μετά από την επαφή Τραμπ–Πούτιν στο Άνκορατζ, όπου ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε ότι πλέον εναπόκειται στον Ζελένσκι να αποδεχθεί παραχωρήσεις που, κατά την άποψή του, θα μπορούσαν να τερματίσουν τον πόλεμο. Ορισμένοι αναλυτές το είδαν ως άσκηση περιορισμού ζημιών, καθώς ο Τραμπ φάνηκε να έχει επηρεαστεί από τον Πούτιν και να υιοθετεί τις θέσεις του. Ο Τραμπ, που μόλις την περασμένη εβδομάδα είχε προειδοποιήσει τη Ρωσία για «πολύ σοβαρές συνέπειες» αν δεν σταματούσε τις εχθροπραξίες, ξεκαθάρισε ότι έχει αλλάξει στάση.
Καλωσορίζοντας τον Ζελένσκι στη συνάντηση στο Οβάλ Γραφείο, ο Τραμπ αναφέρθηκε σε άλλες συγκρούσεις που υποστήριξε ότι έληξε, λέγοντας: «Δεν νομίζω ότι χρειάζεστε κατάπαυση του πυρός. Αν δείτε τις έξι συμφωνίες που έκλεισα φέτος, όλες βρίσκονταν σε πόλεμο – δεν έκανα καμία κατάπαυση πυρός». Ωστόσο, είπε ότι οι ΗΠΑ θα συμβάλουν στην εγγύηση της ασφάλειας της Ουκρανίας – κάτι που το Κίεβο έχει εδώ και καιρό χαρακτηρίσει απαραίτητο για μια διαρκή ειρήνη. «Όσον αφορά την ασφάλεια, θα υπάρξει μεγάλη βοήθεια», είπε ο Τραμπ, διευκρινίζοντας όμως ότι το κύριο βάρος θα πρέπει να το επωμιστούν οι ευρωπαϊκές χώρες: «Αυτοί είναι η πρώτη γραμμή άμυνας επειδή βρίσκονται εκεί. Αλλά θα τους στηρίξουμε».
Ο Ουκρανός πρόεδρος ανέφερε ότι η χώρα του έχει προτείνει την αγορά αμερικανικών όπλων αξίας 90 δισ. δολαρίων στο πλαίσιο της συμφωνίας ασφαλείας, «που περιλαμβάνει κυρίως αεροσκάφη και συστήματα αεράμυνας». «Υπάρχει πράγματι ένα πακέτο με τις προτάσεις μας αξίας 90 δισ.», είπε ο Ζελένσκι. «Και έχουμε συμφωνίες με τον Αμερικανό πρόεδρο ότι όταν ανοίξουν οι εξαγωγές μας, θα αγοράσουν ουκρανικά drones. Αυτό είναι σημαντικό για εμάς».
Αφού συναντήθηκε με τους ηγέτες της Γερμανίας, της Βρετανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Φινλανδίας, της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, ο Τραμπ έγραψε στο Truth Social ότι συζητήθηκαν οι εγγυήσεις ασφαλείας και «ποιες εγγυήσεις θα παρασχεθούν από τις ευρωπαϊκές χώρες, σε συντονισμό με τις Ηνωμένες Πολιτείες».
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν υπογράμμισε ότι οι συνομιλίες δεν περιλάμβαναν παράδοση εδαφών της Ουκρανίας στη Ρωσία. Η αρχική συνομιλία Τραμπ–Ζελένσκι πήγε πιο ομαλά από την πρώτη τους επαφή στο Οβάλ Γραφείο έξι μήνες πριν, όταν ο Ουκρανός ηγέτης είχε δεχθεί δημόσια επίθεση από τον Τραμπ και τον αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς. Αυτή τη φορά, προς ανακούφιση των Ευρωπαίων, ο Ζελένσκι εξέφρασε θερμές ευχαριστίες στον Τραμπ για την πρόσκληση και οι δύο αντάλλαξαν ακόμη και χιουμοριστικά σχόλια, ενώ ο Βανς παρέμεινε σιωπηλός.
Στην αίθουσα της ανατολικής πτέρυγας, μαζί με τον Στάρμερ και άλλους Ευρωπαίους ηγέτες, ο Τραμπ παραδέχτηκε: «Όλοι μας θα προτιμούσαμε προφανώς μια άμεση κατάπαυση πυρός ενώ εργαζόμαστε για μια διαρκή ειρήνη. Ίσως κάτι τέτοιο να μπορούσε να συμβεί. Μέχρι τώρα, δεν συμβαίνει». Μερικοί Ευρωπαίοι σύμμαχοι αρνήθηκαν να αποδεχτούν την απουσία κατάπαυσης του πυρός, τονίζοντας ότι αυτό δίνει στον Πούτιν περισσότερο χρόνο να συνεχίσει τον πόλεμο. Τη Δευτέρα, η Ουκρανία ανακοίνωσε ότι ρωσικές επιθέσεις σε μεγάλες πόλεις σκότωσαν τουλάχιστον 10 άτομα, ανάμεσά τους ένα νήπιο και τον 16χρονο αδελφό του στο Χάρκοβο.
Ο Μερτς επέμεινε ότι «όλοι θα θέλαμε να δούμε μια κατάπαυση πυρός» και δεν μπορεί να φανταστεί την επόμενη συνάντηση να γίνεται χωρίς αυτήν. «Ας εργαστούμε γι’ αυτό και ας προσπαθήσουμε να πιέσουμε τη Ρωσία – γιατί η αξιοπιστία των προσπαθειών μας εξαρτάται από το να υπάρξει τουλάχιστον μια κατάπαυση του πυρός στην αρχή των σοβαρών διαπραγματεύσεων», είπε. Ο Μακρόν επίσης υποστήριξε την ανάγκη για μια «εκεχειρία». Αμετακίνητος, ο Τραμπ πρότεινε να αφεθεί το ζήτημα στους Ζελένσκι και Πούτιν: «Λοιπόν, θα αφήσουμε τον πρόεδρο να πάει να μιλήσει με τον πρόεδρο, και θα δούμε πώς θα εξελιχθεί». Και πρόσθεσε: «Το ξαναλέω, στις έξι συγκρούσεις που διευθέτησα, δεν είχα ποτέ κατάπαυση πυρός». Ο Αμερικανός πρόεδρος είπε στους υπόλοιπους ηγέτες: «Πρέπει επίσης να συζητήσουμε τις πιθανές ανταλλαγές εδαφών, λαμβάνοντας υπόψη την τρέχουσα γραμμή επαφής – δηλαδή τη ζώνη του πολέμου».
Ωστόσο, είπε επίσης ότι ο Πούτιν είχε αποδεχτεί πως οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία θα πρέπει να περιλαμβάνει εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία. «Σε ένα πολύ σημαντικό βήμα, ο Πρόεδρος Πούτιν συμφώνησε ότι η Ρωσία θα αποδεχτεί εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία και αυτό είναι ένα από τα βασικά σημεία που πρέπει να εξετάσουμε», είπε ο Τραμπ.
Αρκετοί ηγέτες τόνισαν τη σημασία των εγγυήσεων ασφαλείας για να αποτραπεί μελλοντική ρωσική επίθεση. Ο Μακρόν είπε: «Το πρώτο είναι σαφώς ένας αξιόπιστος ουκρανικός στρατός για τα επόμενα χρόνια και τις δεκαετίες». Πρόσθεσε ότι η Ευρώπη είναι ξεκάθαρη ως προς την «δίκαιη συμβολή» της: «μπορείτε να υπολογίζετε σε εμάς».
Η πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι, είπε: «Θα μιλήσουμε για πολλά σημαντικά θέματα. Το πρώτο είναι οι εγγυήσεις ασφαλείας, πώς να είμαστε βέβαιοι ότι δεν θα επαναληφθεί, που αποτελεί προϋπόθεση κάθε μορφής ειρήνης». Σε ερώτηση δημοσιογράφου αν η έλλειψη συμφωνίας θα σήμαινε «τέλος του δρόμου» για τη στήριξη των ΗΠΑ στην Ουκρανία, ο Τραμπ απάντησε ότι «ποτέ δεν είναι τέλος του δρόμου. Άνθρωποι σκοτώνονται και θέλουμε να σταματήσει αυτό».
Πρόσθεσε: «Θα διασφαλίσουμε ότι αν υπάρξει ειρήνη, αυτή θα παραμείνει μακροπρόθεσμα … Δεν μιλάμε για μια ειρήνη δύο ετών που θα μας ξαναφέρει στο ίδιο χάος».
Ο Ζελένσκι ανέπτυξε τις ανάγκες της χώρας του για να νιώθει ασφαλής, που περιλαμβάνουν έναν «ισχυρό ουκρανικό στρατό» μέσω πωλήσεων όπλων και εκπαίδευσης. Το δεύτερο μέρος, είπε, θα εξαρτηθεί από την έκβαση των συνομιλιών της Δευτέρας και τις εγγυήσεις που θα μπορέσουν να προσφέρουν οι χώρες της ΕΕ, το ΝΑΤΟ και οι ΗΠΑ.
Ο Τραμπ δεν απέκλεισε την αποστολή αμερικανικών στρατευμάτων στην Ουκρανία, σημειώνοντας ότι θα είναι σημείο συζήτησης με τους Ευρωπαίους ηγέτες. Η «γοητευτική επίθεση» του Ζελένσκι περιλάμβανε και την παράδοση επιστολής της συζύγου του, Ολένα Ζελένσκα, προς τη Μελάνια Τραμπ, ενώ το Σαββατοκύριακο είχε απευθυνθεί στον Πούτιν καλώντας τον να λάβει υπόψη τα παιδιά που επηρεάζονται από τον πόλεμο.
Σε έντονη αντίθεση με την αντιπαράθεση του Φεβρουαρίου, υπήρξαν και πιο ανάλαφρες στιγμές. Ο φιλοτραμπικός δημοσιογράφος Μπράιαν Γκλεν είπε στον Ζελένσκι: «Δείχνετε καταπληκτικός με αυτό το κοστούμι». Ο Γκλεν τον είχε ρωτήσει στην προηγούμενη επίσκεψή του στο Οβάλ Γραφείο για την εμφάνισή του, αφήνοντας να εννοηθεί ότι η ανεπίσημη ενδυμασία του ήταν προσβλητική.
Ο Τραμπ παρενέβη λέγοντας: «Είπα το ίδιο πράγμα». Και, απευθυνόμενος στον Ζελένσκι, συμπλήρωσε: «Αυτός ήταν που σε είχε επικρίνει την προηγούμενη φορά».
«Το θυμάμαι», απάντησε ο Ζελένσκι, πριν στραφεί στον Γκλεν: «Αλλά εσύ φοράς το ίδιο κοστούμι … Εγώ άλλαξα, εσύ όχι».