Η Ανάπτυξη Οργανωτικών Δεξιοτήτων στα Παιδιά: Πώς να Βοηθήσετε το Παιδί Σας να Αναπτύξει Αυτονομία και Επιτυχία
Ανάμεσα στα πολλά προνόμια που δόθηκαν στο παιδί σας όταν ήρθε στον κόσμο ήταν να χρησιμοποιεί ελευθέρα έναν σούπερ οργανωτικό βοηθό πλήρους απασχόλησης: Εσάς. Συμμαζέψατε τα παιχνίδια του, διαχειριστήκατε το κοινωνικό του πρόγραμμα, τον πήγατε στον γιατρό στην ώρα του και βεβαιωθήκατε πως πάντα είχε ό,τι χρειαζόταν όταν το χρειαζόταν. Όταν ήρθε η στιγμή να πάει νηπιαγωγείο, μπορεί να προέκυψαν κάποιες μικρές προσδοκίες για να χρησιμοποιήσει το παιδί σας τις δικές του οργανωτικές ικανότητες — τη διαχείριση του χρόνου για να βάλει μόνο του τα παπούτσια του πριν πάει στο σχολείο ή οργανωμένη σκέψη που χρειάζεται για να μαζέψει όλα τα λέγκο που απαιτούνταν για το τελευταίο αριστούργημα του — αλλά γενικότερα, ο ρόλος σας παρέμεινε ο ίδιος.
Εάν διαβάζετε αυτό το βιβλίο, είναι πιθανό ότι ο ρόλος σας ως σούπερ βοηθός δεν έχει αλλάξει (ή τουλάχιστον έχει αλλάξει σε βαθμό λιγότερο απ’ ότι θα θέλατε). Η διαφορά είναι πως όσο το παιδί σας μεγάλωνε, υπήρχαν περισσότερες προσδοκίες προκειμένου να αναπτύξει τις δικές του οργανωτικές δεξιότητες— ώστε να χρησιμοποιεί τον βοηθό στο μυαλό του αντί για αυτόν που φωνάζει υπενθυμίσεις από την κουζίνα. Και όσο οι συμμαθητές του παιδιού σας καλλιεργούν αυξημένη ανεξαρτησία στην ανταπόκριση στις απαιτήσεις που ερχόταν στον δρόμο τους, το παιδί σας αρχίζει να μένει ακόμα πιο πίσω. Και εσείς αρχίζετε να ανησυχείτε ακόμα περισσότερο, να είστε ακόμα πιο αγανακτισμένοι και πιο πεπεισμένοι ότι το παιδί σας ήταν διαφορετικό.
Οι τρεις μας είμαστε όλοι γονείς, και έτσι αυτά τα συναισθήματα ανησυχίας και αγανάκτησης είναι κάτι το οποίο μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε. Αλλά ήταν αυτό το τρίτο συναίσθημα — η ιδέα ότι συμβαίνει κάτι διαφορετικό στην ανάπτυξη του παιδιού — που μας κέντρισε το ενδιαφέρον ως κλινικών ψυχολόγων. Εμείς, μαζί με τους συνεργάτες μας από το Κέντρο Μελέτης του Παιδιού στην Ιατρική Σχολή της Νέας Υόρκης, συνεχώς συναντούσαμε παιδιά που επιδείκνυαν παρόμοια συμπεριφορά. Αυτά τα παιδιά ξεχνούσαν να σημειώνουν τις ασκήσεις τους, έχαναν τα χαρτιά τους, τα μπουφάν τους, τα ταπεράκια τους. Αργούσαν να τελειώσουν τις εργασίες και άφηναν τις εργασίες που θα τους έπαιρναν αρκετή ώρα για την τελευταία στιγμή. Δεν διέφεραν από τους συμμαθητές τους όσων αφορά τις σχολικές τους ικανότητες — για την ακρίβεια, κάποιοι ήταν από τους πιο έξυπνους που έχουμε δει στην πρακτική μας — ωστόσο οι βαθμοί τους συνήθως δεν ταίριαζαν με τις δυνατότητες τους. Και παρόλο που πολλοί είχαν χαρακτηριστεί τεμπέληδες και ότι αποφεύγουν την εργασία, ήταν ξεκάθαρο ότι δεν έχουν έτσι τα πράγματα. Τα περισσότερα δυσκολεύονταν τόσο πολύ με το θέμα της οργάνωσης που κατέβαλλαν την διπλάσια προσπάθεια για τα μισά αποτελέσματα. Ως κλινικοί επιστήμονες με σκοπό να βοηθήσουμε τα παιδιά να βγάλουν προς τα έξω τον καλύτερο εαυτό τους, θέλαμε να βρούμε έναν τρόπο να βοηθήσουμε αυτούς τους μαθητές και τις οικογένειες τους. Ως ερευνητές, θέλαμε να καταλάβουμε ακριβώς ποιες ήταν αυτές οι δυσκολίες, γιατί συνέβαιναν και πως να αναπτύξουμε και να δοκιμάσουμε τον καλύτερο τρόπο για να ενισχύσουμε τις οργανωτικές δεξιότητες σε αυτά τα παιδιά.
Έτσι ξεκίνησε το ερευνητικό Πρόγραμμα της Εκμάθησης Οργανωτικών Δεξιοτήτων στο Κέντρο Μελέτης του Παιδιού πριν από 15 χρόνια και υπό την ηγεσία του Δρ Χάουαρντ Αμπίκοφ, ενός φημισμένου κλινικού ερευνητή που είχε περάσει τα προηγούμενα 30 χρόνια μελετώντας την προσοχή και τα προβλήματα ελέγχου συμπεριφοράς. Κάθε ένας από εμάς είχε συμμετάσχει σε διάφορες πτυχές του προγράμματος τα τελευταία 15 και πλέον χρόνια: ο Δρ Γκάλαχερ ως σημαντικός συνεργάτης συνέβαλε στο να αναπτύξει τρόπους μέτρησης των οργανωτικών δεξιοτήτων, στο να δημιουργήσει τις θεραπείες στις οποίες βασίστηκε το βιβλίο και στην εκπαίδευση των θεραπευτών για την εφαρμογή της θεραπείας. Η Δρ Σπίρα ως κλινική επιστήμονας στις ερευνητικές δοκιμές και συν-συγγραφέας του εγχειριδίου για τους θεραπευτές, και η Δρ Ρόζενμπλαττ ως ερευνήτρια κλινική επιστήμονας που βοήθησε στην προσαρμογή της θεραπείας για μαθητές του δημοτικού σε θεραπεία και για μαθητές του γυμνασίου. Επίσης έχουμε όλοι μας περάσει αρκετές ώρες να δουλεύουμε με παιδιά, εφήβους και τις οικογένειές τους στα γραφεία του Κέντρου Μελέτης του Παιδιού, χρησιμοποιώντας τα μαθήματα που διδάχτηκαν στο ερευνητικό πρόγραμμα για να τους βοηθήσουμε να αναπτύξουν δεξιότητες στην οργάνωση, στη διαχείριση χρόνου και στον σχεδιασμό.
Η Σημασία της Οργάνωσης στην Ανάπτυξη των Παιδιών
Η ανάπτυξη οργανωτικών δεξιοτήτων αποτελεί θεμέλιο λίθο για την επιτυχημένη πορεία των παιδιών στη ζωή και τις σπουδές τους. Οι οργανωτικές ικανότητες δεν αφορούν μόνο τη διαχείριση χρόνου, αλλά και την ικανότητα να διαχωρίζουν τα σημαντικά από τα λιγότερο σημαντικά, να προγραμματίζουν τις δραστηριότητές τους και να παραμένουν συγκεντρωμένα σε στόχους μακροπρόθεσμα. Όταν τα παιδιά δυσκολεύονται σε αυτούς τους τομείς, ενδέχεται να αντιμετωπίσουν προβλήματα στην επίτευξη των ακαδημαϊκών τους στόχων, καθώς και στην κοινωνική τους ανάπτυξη.
Η ύπαρξη υποστήριξης από τους γονείς είναι καθοριστική, καθώς τα παιδιά συχνά χρειάζονται καθοδήγηση και εργαλεία για να μάθουν πώς να οργανώνονται. Σε αυτό το πλαίσιο, η ενίσχυση των οργανωτικών δεξιοτήτων στα σχολεία και η ανάπτυξη στρατηγικών από τους γονείς για την ενίσχυση της αυτονομίας του παιδιού μπορούν να είναι σημαντικοί παράγοντες για την πρόοδο του.
Ο έγκαιρος εντοπισμός των δυσκολιών που μπορεί να αντιμετωπίζει ένα παιδί με την οργάνωση είναι κρίσιμος για την ανάπτυξη εξατομικευμένων στρατηγικών παρέμβασης. Με τη βοήθεια επαγγελματιών και προγραμμάτων όπως το “Οργανωτικό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης” που περιγράφηκε παραπάνω, τα παιδιά μπορούν να μάθουν να διαχειρίζονται καλύτερα τις υποχρεώσεις τους και να αποφεύγουν την υπερφόρτωση, ενισχύοντας έτσι την ψυχολογική τους ευημερία και την αυτοεκτίμησή τους.
Η αποτελεσματική οργάνωση είναι μια δεξιότητα που διαρκώς βελτιώνεται με την πρακτική και την ενθάρρυνση από το περιβάλλον, και είναι κρίσιμη για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της παιδικής και εφηβικής ηλικίας.